Πηγή: http://www.tovima.gr/finance/article/?aid=668137

Μάρκου Αγης 

Ρυθμίσεις για τα στεγαστικά σε ελβετικό φράγκο

Πώς επηρεάζει η απόφαση της κεντρικής τράπεζας της Ελβετίας 70.000 έλληνες δανειολήπτες

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  18/01/2015 05:45

Μεγάλο πλήγμα δέχθηκαν οι περίπου 70.000 Έλληνες που αποπληρώνουν στεγαστικά δάνεια σε ελβετικό φράγκο, μετά την απόφαση της Εθνικής Τράπεζας της Ελβετίας (SNB) την περασμένη Πέμπτη για κατάργηση της ελάχιστης ισοτιμίας με το ευρώ. Μέσα σε λίγες ώρες, το φράγκο ανατιμήθηκε έως και 27% έναντι του ευρωπαϊκού νομίσματος, αυξάνοντας ισόποσα το κεφάλαιο που χρωστούν οι συγκεκριμένοι δανειολήπτες στις τράπεζες.

Τραπεζικά στελέχη συνιστούν ψυχραιμία. Οπως τονίζουν στο «Βήμα», θα υπάρξουν επαρκείς λύσεις για τη μείωση των μηνιαίων δόσεων το αμέσως επόμενο διάστημα, προαναγγέλλοντας συντονισμένες δράσεις για την ανακούφιση των πελατών τους.

Τα στεγαστικά δάνεια σε ελβετικό φράγκο έγιναν της μόδας την περίοδο 2006 - 2008 όταν αποτελούσαν εναλλακτική επιλογή για όσους ήθελαν να χρηματοδοτήσουν την αγορά κατοικίας, λόγω των χαμηλότερων έως και 50% επιτοκίων τους σε σχέση με τα αντίστοιχα σε ευρώ. Ενδεικτικά, το libor τριών μηνών το 2007 κινήθηκε κατά μέσο όρο στα επίπεδα του 2,50% έναντι 3,9% του Euribor ίδιας διάρκειας.

Η διαφορά αυτή σε συνδυασμό με την ήπια επί χρόνια μεταβολή της ισοτιμίας ευρώ - φράγκου κατέστησε τα συγκεκριμένα προϊόντα ελκυστικά, παρά το συναλλαγματικό τους ρίσκο. Εξάλλου, πολλά από τα προγράμματα της κατηγορίας παρείχαν, για διάστημα που μπορεί να έφτανε έως και τα 7 έτη, προστασία έναντι των νομισματικών μεταβολών, προσφέροντας επιπλέον διασφάλιση σε σχέση με τα ανώτατα όρια διακύμανσης της μηνιαίας δόσης.

Το κόστος

Στα δάνεια αυτά το κόστος εξυπηρέτησης εξαρτάται από δύο παράγοντες: α) τη μεταβολή της συναλλαγματικής ισοτιμίας, που επηρεάζει άμεσα τόσο το ύψος της δόσης όσο και το ανεξόφλητο υπόλοιπό τους και β) το επιτόκιο, από το οποίο εξαρτάται το ύψος των τόκων και κατ' επέκταση της μηνιαίας καταβολής. Μετά το ξέσπασμα της κρίσης οι δείκτες αυτοί κινήθηκαν αντίρροπα.

Από τη μια, το φράγκο λειτούργησε ως ασφαλές καταφύγιο για τους επενδυτές με αποτέλεσμα την ανατίμησή του έναντι του ευρώ. Από την άλλη, τα επιτόκιά του μειώθηκαν σημαντικά, παραμένοντας χαμηλότερα από εκείνα του ευρωπαϊκού νομίσματος όλα τα προηγούμενα χρόνια, διαμορφούμενα μάλιστα σε αρνητικά επίπεδα ήδη από το 2012. Η υποτίμηση του ευρώ πίεζε τις δόσεις προς τα πάνω και η ανατίμηση του φράγκου προς τα κάτω.

Οπως επισημαίνουν έμπειρα τραπεζικά στελέχη, το πρόβλημα στην παρούσα φάση δεν έγκειται τόσο στα επίπεδα της μηνιαίας δόσης που καλείται να πληρώσει ο δανειολήπτης. Και αυτό για δύο λόγους:

Πρώτον, η μείωση των επιτοκίων του φράγκου αντισταθμίζει ένα «τμήμα» της αύξησης της δόσης που προκαλεί η ανατίμηση του νομίσματος έναντι του ευρώ.

Δεύτερον, για να γίνει σωστή αξιολόγηση της κατάστασης θα πρέπει να συγκριθεί το δάνειο σε φράγκο με ένα αντίστοιχο δάνειο σε ευρώ, που αποτελούσε την εναλλακτική επιλογή του οφειλέτη όταν χρηματοδοτήθηκε από την τράπεζα. Από τους υπολογισμούς αυτούς, δεν προκύπτουν μεγάλες διαφορές στο ύψος της δόσης, λόγω της διαφοράς στα επιτόκια των δύο νομισμάτων.

Δηλαδή, στην προκειμένη περίπτωση είναι πιθανό λόγω των επιτοκιακών διαφορών η μηνιαία καταβολή σε όρους ευρώ ενός δανείου σε φράγκο και ενός δανείου που ελήφθη την ίδια περίοδο σε ευρώ να είναι σήμερα σχεδόν ίδια, παρά τη δυσμενή μεταβολή της ισοτιμίας των δύο νομισμάτων.

«Το πρόβλημα εντοπίζεται στην αύξηση του ανεξόφλητου υπολοίπου και όχι στο ύψος της μηνιαίας δόσης» σημειώνει γενικός διευθυντής συστημικού ομίλου. Οπως τονίζει, μετά την ανατίμηση του φράγκου από το 1,20 στα επίπεδα του ενός ευρώ την περασμένη Παρασκευή, τα υπόλοιπα όλων των δανειοληπτών σε φράγκο αυξήθηκαν μέσα σε λίγες ώρες κατά 20%. Κάποιος που χρωστούσε 100.000 ευρώ είδε την οφειλή του εν μια νυκτί να ανεβαίνει στις 120.000 ευρώ! Και δεν είναι η πρώτη φορά που συνέβη κάτι τέτοιο, δεδομένης της συνεχιζόμενης κατρακύλας του ευρώ σε σχέση με το φράγκο από τα επίπεδα του 1,50 - 1,70 την περίοδο 2006 - 2008 στο 1,20 το 2011, όταν ελήφθη η απόφαση για πάγωμα της ισοτιμίας.

Οι λύσεις

Τραπεζικές πηγές που έχουν εικόνα των σχεδίων των πιστωτικών ιδρυμάτων για την αντιμετώπιση του προβλήματος σημειώνουν ότι το επόμενο δίμηνο θα εφαρμοστούν γενναιόδωρες ρυθμίσεις. Καλούν μάλιστα τους δανειολήπτες να μη γυρίσουν σε αυτή τη φάση τα δάνειά τους σε ευρώ, διότι τότε θα λογιστικοποιήσουν τη ζημιά τους. «Οι μηνιαίες δόσεις με τον έναν ή τον άλλο τρόπο θα προσαρμοστούν σε επίπεδα εξυπηρετήσιμα για τους πελάτες μας» λέει έμπειρος τραπεζίτης. Και προσθέτει πως δεδομένου ότι τα δάνεια αυτά είναι μακροπρόθεσμης διάρκειας, που μπορεί να φτάνει έως και τα 35 χρόνια, η προοπτική να «γυρίσει» η ισοτιμία και να αντιστραφούν οι ζημιές είναι ανοιχτή σε βάθος χρόνου.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η λύση που επεξεργάζονται οι αρμόδιες μονάδες των τραπεζών προβλέπει τον διαχωρισμό από το υπόλοιπο του δανείου, του τμήματος εκείνου που έχει «δημιουργηθεί» από την ανατίμηση του φράγκου. Ο δανειολήπτης θα πληρώνει μηνιαία δόση μόνο για ένα τμήμα της οφειλής και η εξόφληση του υπολοίπου θα γίνεται ύστερα από κάποια χρόνια, π.χ. μία δεκαετία. Μέχρι τότε, είναι πιθανό η αποτίμησή του σε ευρώ να έχει μειωθεί αν το ευρωπαϊκό νόμισμα ανατιμηθεί σε σχέση με το φράγκο. Η ετήσια επιβάρυνση για το τμήμα του χρέους που δεν αποπληρώνεται αναμένεται να είναι χαμηλή.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Οι νέες δόσεις
Παρά το γεγονός ότι τα στεγαστικά δάνεια σε ελβετικό φράγκο έχουν επιβαρυνθεί σημαντικά μετά το ξέσπασμα της κρίσης λόγω της υποτίμησης του ευρώ, το ποσοστό των καθυστερήσεων που εμφανίζουν είναι ελάχιστα υψηλότερο από τον μέσο όρο στη στεγαστική πίστη.

Τραπεζικά στελέχη αναφέρουν ότι η μείωση των επιτοκίων του φράγκου βοήθησε σημαντικά για τον περιορισμό της ανόδου των μηνιαίων δόσεων και κατ' επέκταση της δημιουργίας επισφαλειών. Ακολουθεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα:

Εστω δάνειο με υπόλοιπο 120.000 ελβετικά φράγκα, εναπομένουσας διάρκειας 28 ετών με επιτόκιο κυμαινόμενο libor μηνός πλέον περιθωρίου 1,5%. Πριν από τις αποφάσεις της κεντρικής τράπεζας της Ελβετίας, η μηνιαία δόση ανερχόταν σε 360 ευρώ και το υπόλοιπο του δανείου σε 100.000 ευρώ. Με βάση το κλείσιμο των αγορών την περασμένη Παρασκευή, το υπόλοιπο του συγκεκριμένου δανείου έχει αυξηθεί σε 120.000 ευρώ και η επόμενη μηνιαία δόση αναμένεται να διαμορφωθεί στα 410 ευρώ. Η ποσοστιαία αύξηση της δόσης είναι χαμηλότερη από την άνοδο του υπολοίπου, λόγω της υποχώρησης των επιτοκίων του φράγκου από την περασμένη Πέμπτη.

Αν εφαρμοστεί μια ρύθμιση τύπου balloon, ο δανειολήπτης θα συνεχίσει να καταβάλλει δόση μόνο για τις 100.000 ευρώ, δηλαδή θα πληρώνει κάθε μήνα 360 ευρώ. Για τις υπόλοιπες 20.000 ευρώ ή 20.000 φράγκα θα υπάρξει νέος διακανονισμός, π.χ. σε 10 χρόνια. Αν έως τότε η ισοτιμία ευρώ - φράγκου επανέλθει στα επίπεδα του 1,2, η οφειλή αυτή θα τείνει προς το μηδέν.